Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) siyaset faizini 100 baz puan indirerek yüzde 12’ye düşürmesi ve yüksek faiz ortamıyla güçlenen doların tesiriyle Türk Lirası’nda hızlanan kayıp durdurulamıyor. Özgür piyasada dünü 18.4539’dan kapatan dolar/TL, güne 18.5069’la yeni bir rekor kırarak başladı. Dün 18.4808 ile tarihi tepeyi görmesinin akabinde dolar/TL bugün bankalararası piyasanın açılışında 18.4680’den süreç görüyor.
Küresel piyasalar istikrar arayışında
Küresel piyasalarda, yüksek faiz ortamı ve güçlenen doların ekonomilere yansımalarına ait telaşlar sürerken, dün İngiliz tahvil ve döviz piyasasında yaşanan çalkantının akabinde bugün istikrar arayışının öne çıktığı görülüyor.
Bu durum öteki ülke para üniteleri ve emtia piyasasında satış baskılarının derinleşmesine neden olurken, Brent petrolün varil fiyatı dün 82,5 dolarla 8 ayın en düşük düzeyine geriledi. Altının ons fiyatı da Nisan 2020’den bu yana birinci kere 1.621 dolar düzeyini gördü.
Ekonomilere duyulan inancın azalması ile resesyon beklentileri de artarken, dün OECD global iktisada ait büyüme iddiasını gelecek yıl için yüzde 2,8’den yüzde 2,2’ye düşürdü. Kuruluş, Çin iktisadı için de büyüme iddialarını 2022 ve 2023 yılları için 1,2’şer puan düşürerek sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 4,7 olarak belirledi. OECD’nin akabinde bugün de Dünya Bankası, Çin’in ekonomik büyümesine ait iddialarını aşağı taraflı revize etti.
Bu gelişmelerin yanı sıra İngiltere’de hükümetin açıkladığı son vergi indirimi planının akabinde İngiliz sterlininde yaşanan tarihi kıymet kaybı, başka ülke para ünitelerinin dolar karşısındaki düşüşünü tetikledi. Tahvil piyasasında da çıkışlar hızlanırken, dün 10 yıllık tahvil faizi İngiltere’de yüzde 4,28’le Ekim 2008’den, Almanya’da yüzde 2,13’le Aralık 2011’den, İtalya’da yüzde 4,56’yla Ekim 2013’ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Bu gelişmelerle dün New York Borsası’nda satıcılı seyir devam etti ve Dow Jones endeksi yüzde 1,11, S&P 500 endeksi yüzde 1,03 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,60 kıymet kaybetti. Dolar endeksi dün 114,5’le Mayıs 2002’den bu yana en yüksek seviyeyi görmesinin akabinde bugün 113,7’de dengelendi. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi ise dün Nisan 2010’dan bu yana gördüğü en yüksek düzey olan yüzde 3,93’ten geri çekilerek yüzde 3,88’e indi.
Sterlin tabanda, BoE acil toplanacak
Avrupa tarafında, İngiliz hükümetinin toplam 45 milyar sterlini bulacak vergi indirimi uygulamasını devreye alacağının duyurulmasının akabinde dün sterlin/dolar paritesi 1,0348 ile tüm vakitlerin en düşük düzeyine geriledi. Vergi indirimi uygulamasının enflasyonist baskıları artıracağı beklentileriyle para piyasalarında İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) acil toplanacağı ve faizleri kasıma kadar 200 baz puan artıracağı fiyatlanmaya başladı.
Bu gelişmeler karşısında BoE’den açıklama gelirken, bankanın bir sonraki planlanmış toplantısında hükümetin açıklamalarının talep ve enflasyon üzerindeki tesiri ve sterlindeki düşüşün tam bir değerlendirmesini yapacağı ve buna nazaran hareket edeceği bildirildi. Açıklamada, “Para Siyaseti Konseyi, misyonuna uygun olarak orta vadede enflasyonu sürdürülebilir bir biçimde yüzde 2 maksadına döndürmek için gereken halde faiz oranlarını değiştirmekte tereddüt etmeyecektir.” sözü kullanıldı.
Öte yandan dün açıklamalarda bulunan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde, enflasyon görünümüne ait risklerin güç tedarikinde kesintiler olma ihtimali nedeniyle üst istikametli olduğunu belirterek, gelecekteki siyaset kararlarının bilgilere bağlı olacağını bildirdi.
Bu gelişmelerle dün Avrupa borsalarında karışık bir seyir izlenirken, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,46 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,24 paha kaybetti, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,03 ve İtalya’da FTSE MIB 30 yüzde 0,67 yükseldi.
Asya tarafında Japonya, daha evvel planlanmamış bir tahvil alım programı açıklarken, Çin’de sanayi karları yüzde 2,1 düşüş kaydetti. Dolar karşısında 24 yılın en düşük düzeylerinde hareket etmeye devam eden Japon yenine ait yetkililerin açıklamaları da devam ederken, Japonya Merkez Bankası Lideri Haruhiko Kuroda, kurdaki müdahalelerin para siyasetleriyle uyumlu olduğunu söyledi.
Öte yandan Çin Merkez Bankası piyasaların nakit muhtaçlıklarını karşılamak için kısa vadeli likidite takviyesine devam etti. Bu gelişmelerle Asya genelinde de yeni günün karışık başlaması dikkati çekerken, kapanışa yakın Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,9 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5 yükseldi, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,8 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,7 geriledi.
Analistler, dolar endeksindeki güçlenme ve tahvil piyasasından çıkışların, şirket kârlılıkları ve büyüme beklentilerini olumsuz etkilediğini belirterek, döviz ve tahvil piyasalarının seyrinin yakından izlenmeye devam edileceğini söyledi.
Bugün ABD Merkez Bankası (Fed), ECB ve BoE yetkililerinden gelecek açıklamaların piyasaların odağında bulunduğunu aktaran analistler, data gündeminde ise ABD’de açıklanacak sağlam mal siparişleri, Richmond Fed imalat endeksi ve yeni konut satışlarının öne çıktığını bildirdi.